Vrijwilligers voor archiefeducatie

Educatievrijwilligers

Ze zijn er klaar voor! Bert Alderliesten, Jan Groen en Henk Kole verzorgen vanaf oktober 2012 de rondleidingen van leerlingen uit de groepen 7 en 8 van het primair onderwijs in het kader van het cultuurmenu voor de Middelburgse scholen.

Na een intensieve introductieperiode waarin ze werden overstelpt met informatie, zoekopdrachten deden, rondleidingen kregen door de studiezaal, de depots en de afdeling restauratie & behouden, hebben de educatievrijwilligers verschillende keren geoefend met het verzorgen van rondleidingen door de studiezaal en de depots van het Zeeuws Archief.

De doelgroep is de heren niet onbekend: ze zijn alle drie oud-leerkrachten uit het basisonderwijs, die daar hun sporen ruimschoots hebben verdiend. Ze weten precies hoe je boeiend over geschiedenis en archieven kunt vertellen!

Cultuurmenu

Het cultuurmenu voor het Middelburgse onderwijs wordt aangeboden door de Stichting Kunsteducatie Walcheren (KEW) die onder meer een steunfunctie voor  het basisonderwijs vervult. Een van de onderdelen is de samenstelling en coördinatie van de cultuurmenu's voor het primair onderwijs op Walcheren. "Een cultuurmenu is een meerjarige activiteitenprogramma waarbij leerlingen tijdens de acht jaren dat zij op de basisschool zitten, minimaal één keer per jaar in aanraking komen met de zes kunstdisciplines (muziek, dans, film, literatuur, theater en beeldende kunst) en cultureel erfgoed. Jaarlijks nemen bijna alle basisscholen deel aan het cultuurmenu op Walcheren.", meldt de website.

Zeeuws Archief in cultuurmenu

Het Zeeuws Archief neemt in het schooljaar 2012-2013 voor het eerst deel aan het cultuurmenu voor de Middelburgse scholen met een introductieprogramma archief. Het thema is: Burgerlijke Stand.
Het introductieprogramma van het Zeeuws Archief bestaat uit:

1. een voorbereidingsles op school door de docent zelf, aan de hand van de educatieve website Allemaal Op Papier.
Deze website is in 2011 door de gezamenlijke archieven in Nederland ontwikkeld in het kader van het landelijke programma '200 jaar Burgerlijke Stand 1811-2012'. Ik schreef er al eerder over op dit blog.
De leerkracht behandelt klassikaal via het digibord een of meerdere thema's op de website Allemaal Op Papier en maakt daarbij gebruik van de 16 scans van geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten uit verschillende regio's in de provincie Zeeland.

2. een archiefles in het Zeeuws Archief. Deze les bestaat uit een bezoek aan het Zeeuws Archief. Daar krijgen de leerlingen een educatieve rondleiding aangeboden door de studiezaal en de depots van het Zeeuws Archief, waarin ruim 17 kilometer archief wordt bewaard.
Tijdens de rondleiding wordt uiteraard aandacht besteed aan de Burgerlijke Stand en de onderwerpen die op de website Allemaal Op Papier staan. En natuurlijk krijgen de leerlingen een aantal bijzondere archiefschatten te zien.

3. een verwerkingsles (facultatief) op school waarin de leerlingen een stamboom en/of een familiewapen kunnen maken.

Ontdekkingsreis door het archief

Een bezoek aan een archief is een ware belevenis. "Als je gaat zoeken in een archief voel je je net een ontdekkingsreiziger", zei een archiefonderzoeker, "Je kunt de meest vreemde, spannende, leuke en onverwachte dingen in een archief ontdekken!" En dát is nu juist wat de educatievrijwilligers graag aan de leerlingen willen laten zien en vertellen. Een reis naar het onbekende waarbij je verrassende ontdekkingen kunt doen!


Educatievrijwilliger worden

Heeft u ervaring in het onderwijs, affiniteit met de doelgroep en houdt u van geschiedenis en archieven? Dan vindt u het misschien leuk om ook educatievrijwilliger te worden bij het Zeeuws Archief! Belangstelling? Stuur dan een e-mail aan educatie@zeeuwsarchief.nl.

Door: Anneke van Waarden-Koets, coördinator educatie & exposities

Allemaal Op Papier

Burgerlijke stand 200 jaar
In 2011 bestaat de burgerlijke stand 200 jaar. In heel Nederland zijn dit jaar activiteiten georganiseerd om dit te vieren, ook in het Zeeuws Archief.
Op het gebied van archiefeducatie hebben archieven in Nederland een website voor scholieren gemaakt: Allemaal Op Papier.

Allemaal Op Papier
Je hele leven staat beschreven in officiële documenten. Als je geboren wordt, als je trouwt en als je overlijdt, wordt dat bijgehouden in de registers van de burgerlijke stand. In Nederland is dat voor iedereen verplicht. Twee eeuwen geleden, toen de burgerlijke stand werd ingevoerd, waren er geen computers om alle gegevens over geboorte, huwelijk, echtscheiding en overlijden op te slaan. Dat gebeurde allemaal op papier. Op de website Allemaal Op Papier kunnen leerlingen alles over de burgerlijke stand te weten komen. Ze kunnen ontdekken, leren en bronnenonderzoek doen.

Akten van de burgerlijke stand
De website Allemaal Op Papier gaat vooral over de akten van de burgerlijke stand. Deze akten werden per jaar in registers genoteerd door de ambtenaar van de burgerlijke stand en bewaard in het gemeentehuis. Na verloop van tijd werden de registers van de burgerlijke stand overgebracht naar archiefdiensten. Daar kunnen mensen die bijvoorbeeld hun familiegeschiedenis uitzoeken, de akten raadplegen.

Allemaal op internet
Tegenwoordig worden bij de burgerlijke stand in het gemeentehuis alle gegevens over geboorte, huwelijk, echtscheiding en overlijden via de computer gemaakt en digitaal opgeslagen. De meeste archiefdiensten hebben de gegevens uit de oude registers van de burgerlijke stand die ze bewaren, op microfilms en microfiches gezet. Later hebben ze de gegevens uit de akten van de burgerlijke stand gedigitaliseerd. Alle gedigitaliseerde gegevens over geboorte, huwelijk, echtscheiding en overlijden zijn te vinden in verschillende personendatabases. De gegevens uit Zeeuwse akten van de burgerlijke stand kun je vinden in de database Zeeuwen Gezocht. Daarin kun je heel gemakkelijk op achternaam zoeken naar informatie die je nodig hebt om je familiegeschiedenis uit te zoeken.

Ontdekken en leren
Op de website Allemaal Op Papier kunnen scholieren van alles over de burgerlijke stand ontdekken en leren hoe ze in deze belangrijke bronnen onderzoek kunnen doen. De burgerlijke stand is ingesteld in de Franse Tijd. Alle achternamen werden vastgelegd in registers van naamsaanneming. De meeste mensen hadden 200 jaar geleden al een vaste achternaam, en degenen die dat niet hadden namen er een aan. In de akten van de burgerlijke stand kun je veel gegevens vinden die belangrijk zijn als je je familiegeschiedenis, je stamboom, gaat uitzoeken. Behalve namen, vind je leeftijden, woonplaatsen, beroepen en gegevens over naaste familieleden. Over al deze onderwerpen uit de akten van de burgerlijke stand is informatie te vinden op de website Allemaal Op Papier. Daarbij zijn vragen en opdrachten gemaakt, zodat leerlingen actief met de informatie uit de bronnen aan de slag kunnen gaan om zo hun onderzoeksvaardigheden te vergroten.

Voor wie en waarom Allemaal Op Papier?
De website is ontwikkeld voor de bovenbouw van het primair onderwijs en de eerste klas van het voortgezet onderwijs. Dit onderwijsproject sluit aan bij de kerndoelen over bevordering van burgerschapsparticipatie en het werken met historische bronnen. Door het op een overzichtelijke manier beschikbaar stellen van archiefmateriaal wordt de toegankelijkheid van historische bronnen voor de bovenbouw van het primair onderwijs en eerste klas van het voortgezet onderwijs vergroot. Dit programma sluit aan bij de landelijke canon Entoen.nu / Franse Tijd. De toelichting voor docenten geeft meer informatie over de verschillende toepassingen van de website. Het onderwijsproject is een initiatief van de landelijke groep ArchiefEducatie 2.0, waarvan het Zeeuws Archief ook deel uitmaakt. De website werd ontworpen door bureau onWijs. Meer informatie over de ontwikkeling van de website is hier te vinden.

Allemaal Op Papier in Zeeland
Op de pagina Zeeland vind je vier geboorteakten van onder meer beroemde Zeeuwen, vier huwelijks- of echtscheidingsakten, en vier overlijdensakten. Het zijn akten uit alle regio's, zodat alle scholen uit Zeeland akten uit hun omgeving kunnen vinden.
In de eerste helft van 2012 kunnen de lessen over de burgerlijke stand en stamboomonderzoek gecombineerd worden met een bezoek aan de tentoonstelling Akten van Lief & Leed - 200 jaar Burgerlijke Stand, die in het Zeeuws Archief te zien is. Voor meer informatie hierover kan contact opgenomen worden met Educatie & Exposities van het Zeeuws Archief, via e-mail educatie@zeeuwsarchief.nl.


Door: Anneke van Waarden-Koets, Educatie & Exposities