donderdag 16 april 2015

IJzersterk verhaal, niet na te vertellen

Stuurman Van Nieuwlandt, opperstuurman op het fregat Winchester Galey is de ondertekenaar van onderstaande brief. Hij is gericht aan de heren Directeuren van de Middelburgse Commercie Compagnie, de Middelburgse rederij uit de 18/19de eeuw.
Nadat de brief was verstuurd is het schip diezelfde reis nog vergaan. Op 7 december 1725 voer het op de kust van Gioi en werd het leeg geplunderd door de plaatselijke bevolking.
Die brief is toentertijd wel aangekomen in Middelburg, maar is inmiddels ook vergaan. De inkt is gaan ‘roesten’ en heeft er weinig van overgelaten.


In die tijd maakte men zijn inkt zelf, een eigen mix van allerlei ingrediĆ«nten zoals water, gom, galnoten, urine, roet etc. Een galnoot bevat ijzer, dat samen met vocht (uit de omgeving) en zuur (van de urine bv) gaat oxideren. In eerste instantie loopt de kleur van de letter uit (dit is al oxidatie of roesten), in het laatste stadium vreet het zich dan door het papier, in plaats van letters heb je gaten in het papier zoals je in de onderste foto kunt zien. Dit proces heet daarom 'inktvraat'.





























De brief is hier nog opgevouwen, de restjes papier zijn de ruimtes (het niet beschreven papier) tussen de letters, de letters zelf (het beschreven papier) zijn weggeroest.




Uit het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie, inv.nr 1345
NL-MdbZA_20_1345_0028 t/m 0031


Door: Sylvia Rietbergen, restaurator Zeeuws Archief