Solargraphy tuin Zeeuws Archief: eerste proeve

In de tuin van het Zeeuws Archief, achter het monumentale Van de Perrehuis, wordt een wetenschappelijk experiment uitgevoerd. De Middelburgse Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen probeert met behulp van een pinhole camera in vijf maanden tijd de baan van de zon aan de hemel vast te leggen.

Experiment
Al eerder hebben wij op dit weblog verslag gedaan van het experiment om met behulp van een pinhole camera (gaatjescamera, camera obscura) de baan van de zon om de aarde vast te leggen. De pinhole camera bestaat uit een blikje waarin een minuscuul gaatje is geprikt. Dit werkt net zoals een optische lens van glas: het omgevingsbeeld wordt omgekeerd geprojecteerd in de binnenkant van het blikje, op de zijde tegenover het gaatje. Daar wordt het beeld opgevangen door een stukje fotografische film of fotopapier. Op 15 juli werd het eerst blikje bevestigd. Enkele weken later werden verschillende andere blikjes geplaatst, waarvan één op 19 augustus 2010 om na een paar weken te kijken of de plaats van de blikjes goed gekozen was.

Eerste proeve
Jan Koeman van de volkssterrenwacht haalde het proefblikje op 10 september weg. Hij plaatste het door de zon belichte stukje fotopapier op een flatbed-scanner. Het zonlicht zorgt voor een natuurlijke belichting en omzetting van zilver in het fotopapier. Lichte delen kleuren donker tot zwart, donkere delen blijven wit. Er ontstaat dus een negatief beeld dat met de scanner kan worden vastgelegd. Met het computerprogramma Photoshop wordt het negatieve beeld omgekeerd in een positief, zoals de foto boven dit artikel: de eerste proeve van een solargraph (zonnebaanfoto) in de tuin van het Zeeuws Archief.

Wat kun je zien op de solargraph?
Op de foto is heel duidelijk het archiefcafé (links) te onderscheiden en de abdijtoren Lange Jan die boven de huizen aan de Bogardstraat uit torent. Daarboven is de baan van de zon te zien zoals die is afgelegd tussen 19 augustus en 10 september 2010. De zon gaat van links naar rechts (van oost naar west). Op de dagen of momenten dat het bewolkt is, ontstaat er geen lichtspoor van de zon, dus dan wordt de lijn onderbroken. Van 19 augustus tot 10 september is de baan van de zon steeds lager geworden. De bovenste baan is op 19 augustus, de onderste op 10 september. Op 10 september, precies op het midden van de dag, is het blikje weggehaald. Dan stopt ook het spoor van de zon (onderste baan).

Onthulling solargraph 23 december
De solargraph die met het eerste blikje (vanaf 15 juli) is gemaakt, wordt onthuld op donderdag 23 december. Dan zijn de kortste dag en de langste nacht voorbij en beginnen de dagen weer te lengen. De directeur van het Zeeuws Archief, Hannie Kool-Blokland, zal de solargraph onthullen in aanwezigheid van genodigden, het personeel en vrijwilligers van het Zeeuws Archief en leden van het Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen in Middelburg.

Auteurs:
Jan Koeman, Stichting Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen te Middelburg
Anneke van Waarden-Koets, educatie & exposities Zeeuws Archief te Middelburg